# taz.de -- Silah ticareti: Alman tankları Türkiye'de üretilecek
> Federal Hükümet, Türkiye'ye ile yapılan silah satış anlaşmalarını
> engellese de Alman Rheinmetall şirketi, Türkiye'de BMC ile ortak bir tank
> fabrikası kurmayı planlıyor. Şirket Berlin'de protesto edildi.
IMG Bild: Silah üreticileri sadece ticari düşünüyor
Berlin'deki Almanya Savunma Bakanlığı binasının çaprazında yer alan Maritim
Oteli'nin önünde eskimiş bir „Leopard 2“ modeli tankı duruyor. Düsseldorf
menşeili, tank üreten Rheinmetall şirketi, otelin içerisinde gelecek
senenin stratejilerini belirlerken, otelin dışında 200 kişiden oluşan bir
grup ise bir eylem gerçekleştiriyor.
Eleştirilerinin odak noktası, Rheinmetall şirketinin Türkiye'deki
ortaklarıyla birlikte Türkiye'de kurmak istediği tank fabrikası.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın anayasayı değiştirdiği, gücünü
pekiştirdiği masum insanların öldüğü ve muhalefetin tutuklandığı
Türkiye'de…
Rheinmetall şirketinin hissedarlarından ve sivil toplum örgütü Ürgewald'ın
üyesi Barbara Happe, „Bu kadar hassas şartlarda Türkiye
silahlandırılmamalı. Türkiye'ye kendi silah endüstrisini kurma konusunda
yardımcı olunmamalı“ sözleriyle eleştirisini dile getiriyor. Protestoda
Campact, Aktion Aufschrei ve Pax Christi gibi barış ve silahsızlanmayı
savunan örgütler de yer alıyor.
Almanya ve Türkiye arasındaki silah ticareti yeni bir konu değil. Türkiye,
2005 yılında Alman ordusunun artık kullanmadığı 300 adet „Leopard 2“ model
tankını satın almıştı.
Fakat son dönemde Almanya ve Türkiye arasında yaşanan siyasi gerginlikten
dolayı durum biraz değişti: 2017 yılının başından itibaren 11 silah
anlaşmasına Federal Hükümet'ten izin çıkmadı. Türkiye NATO üyesi de olsa
hükümet, özel durumlarda siyasi nedenlerden dolayı silah ihracatında
kısıtlamaya gitme kararı alabilir. Türkiye'nin güneydoğusu'ndaki Kürt
bölgelerindeki askeri operasyonlar buna bir neden olarak gösteriliyor.
„Gelişmekte olan bir piyasa“
Türkiye, Almanya'daki silah ihracatı düzenlemelerinden bağımsız olabilmek
için, Rheinmetall şirketinin „uzmanlığından faydalanmak“ istiyor. Bunu,
şirket ortaklığıyla kurulacak olan fabrikalar yoluyla gerçekleştirmek
istiyor.
Federal Hükümet, Yeşiller Partisi'nin şirketin planlarıyla ilgili verdiği
soru önergesine „Rheinmetall AG şirketinin planları, tamamıyla girişimci
kararı“ cevabını verdi. Gerekli parça ve teknolojilerin İtalya ya da Güney
Afrika gibi ülkelerdeki „yan kuruluşlar“ tarafından gönderildiği sürece,
Federal Hükümet'in yaptırım gücünün olmadığı belirtilmiş.
Rheinmetall, Türkiye'nin gelişen bir piyasa olduğu görüşünde. „Defence
Türkei“ isimli şirket Rheinmetall'in yan kuruluşu olmakla birlikte, iki
diğer şirkete de ortak. 2015 yılında Rheinmetall ve bir devlet kuruluşu
olan Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) arasında cephane üretimi ve
modernizasyonuyla ilgili bir mutabakat zaptı imzalandı.
Maritim Otel'deki genel kurul toplantısında konuşan Rheinmetall şirket şefi
Armin Papperger, Türk hükümetinden henüz izin çıkmadığından planlanan
fabrikaların „şu an için işlevi olmadığını“ belirtiyor. Şirket için işler
iyi gidiyor. Yılın ilk üç ayındaki ciro yüzde 14 artarak 1 milyar 349
milyon Avro'ya yükseldi. Şirket savunma sanayiinde ise daha da yüksek bir
ciro artışı performansı sergilemiş: yüzde 16'lık bir büyümeyle 612 milyon
Avro.
Tank üretim planları ise daha ileri düzeyde: Rheinmetall şirketi, RBSS
isimli ortak şirkette yüzde 40 pay sahibi. Şirketin diğer ortakları BMC
firması ve Malezya'dan Holding Etika Strateji. Hamburg'da çıkan Stern
dergisi, Rheinmetall zırhlı araçların üretiminde ve geliştirilmesinde
çalışacak menajer ve mühendis arayışı içerisinde olduğunu yazmıştı.
Berlin'deki Transatlantik Güvenlik Bilgi Merkezi çalışanı Otfried Nassauer,
bu durumu, „Rheinmetall fabrikanın anahtarını teslim etse bile, şirket bu
yöntemle çok yüksek değerli bir iş yapmakta“ diye açıklıyor. Kendisi uzun
yıllardan beri Alman silah şirketi Rheinmetall'in yurtdışında kurduğu
şirketleri araştırıyor.
„Bir taraftan yurtdışındaki üretimde hatalar olacağından her zaman destek
amaçlı çağırılacaklarını, öbür taraftan da bomba kılıfı gibi yan ürünlere
ihtiyaç duyulacağını biliyorlar“ diyor Nassauer ve ekliyor; „Bu da tabii ki
Rheinmetall şirketine, diğer şirketlere nazaran bir piyasa avantajı
sağlamakta.“
Yasanın etrafında dolaşmak
Türkiye'de yapılan planlar, şirketin „uluslararasılaştırma“ stratejisiyle
uyumlu. Bazı silah üreticileri Avrupa pazarından medet umarken, Rheinmetall
Suudi Arabistan ve Güney Afrika gibi ülkelere yöneliyor.
Hedef: Hükümet tarafından onaylanmasa bile, ticaret ve kazançların
gerçekleştirilmesini mümkün kılmak. Şirket bu yola başvurarak geçmişte
Suudi Arabistan'da cephane fabrikası kurabilmiş.
Nassauer, Federal hükümetin silah ihracatıyla ilgili kararlarının
Rheinmetall tarafından ihlal edilişini şu şekilde açıklıyor; “Gerekli olan
parçalar, diğer ülkelerdeki yan kuruluşlar üzerinden getirilebilir ya da
‚üretim teknolojisi‘ adı altında onay istenebilir.“
Yeşiller Partisi Federal Meclis üyesi Katja Keul, Alman hükümetinin silah
ihracatı konusundaki yasal düzenlemelerini yeniden gözden geçirmesini talep
ediyor. Şu anki yasal düzenlemeye göre hükümet, sadece istisnai durumlarda
askeri amaçlı stratejik teknoloji desteğiyle ilgili anlaşmaları
onaylayabilir. Keul, „silah teknolojileri, hükümet açıklamalarının aksine
kontrolsüz bir şekilde yurtdışına transfer edilmekte“ diye ekliyor.
11 May 2017
## AUTOREN
DIR Julia Maria Amberger
## TAGS
DIR taz.gazete
DIR Politika
DIR taz.gazete
DIR Journalismus
DIR Schwerpunkt Türkei
DIR Schwerpunkt Türkei
DIR taz.gazete
## ARTIKEL ZUM THEMA
DIR RoG-Chef zum Fall Meşale Tolu: „Eine tragische Empfehlung“
Der Chef von Reporter ohne Grenzen, Christian Mihr, hat einen Rat für
Journalisten mit türkischem Migrationshintergrund: in Deutschland bleiben.
DIR Verhaftete Journalistin in der Türkei: Der stille Staat
Die Bundesregierung ist verärgert. Die türkischen Behörden hätten sie nicht
über die Inhaftierung von Meşale Tolu informiert.
DIR Nach Putschversuch in der Türkei: Festnahmen an der Börse
Erneut kommt es in der Türkei zu Festnahmen – diesmal an der Börse in
Istanbul. Den Mitarbeitern wird vorgeworfen, in den Putsch verwickelt
gewesen zu sein.